HAYAT KURTARAN ÖNLEM: SİSMİK İZOLATÖR
Bu hafta sizlere ülkemizde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli, 10 İlde büyük yıkıma neden olan depremlerden sonra gündeme gelen ve birçok hastanenin de ayakta kalmasını sağlayan 'Sismik İzolatör'den bahsetmek istiyoruz.
Deprem bölgesinde olan ülkemizde, yaşadığımız binalarda sismik izolatörlerin olması hayati önem taşıyor. Asrın felaketi olarak adlandırılan ve yıkıcı etkisiyle binlerce yapının yok olmasına sebep olan depremde sismik izolatörlerin uygulandığı hastane yapılarının yıkılmadığını gördük. Sismik izolatörlerin hasarı minimuma indirdiği ve yüksek düzeyde can güvenliği sağlandığının görülmesinin üzerine herkes tarafından araştırılmaya başlandı. Depremin kendisini kontrol edemiyoruz; fakat sismik izolatörler sayesinde etkisini en aza indirebiliyoruz. Sismik izolatörler yapıyı iki parçaya ayırarak deprem gibi dinamik yüklerin üst yapıya daha az oranda iletilmesini sağlıyor. Normalde bir yapı kendi ağırlığının 1/10'i kadar yük taşırken, bu sisteme sahip yapılar bu değerlerin üzerine çıkabiliyor. Sismik izolatörlerde kullanılan malzemeler dikey yönde rijit, yatay yönlerde ise esnek davranış gösteriyor. Böylelikle sarsıntı yoğunluğunu %80’e kadar azaltan sismik izolatörler aynı zamanda kimyasalları, pas, nem ya da güneş ışınları gibi yıpratıcı durumlara karşı binayı korunaklı hale getiriyor ve ortalama 60 yıl kullanılabiliyor. İzolatörlerin binanın yapım aşamasında yapılacak hesapların ardından uygun yerlerinin belirlenmesi ve yerleştirilmesi gerekir. Sismik izolasyonların genel olarak temel seviyesinde yapılması, bu sistemleri taban izolasyonu olarak adlandırılmasına neden olmasına karşın izolasyon kolon altında, ortasında veya üstünde gibi farklı bölgelerde uygulanabilmektedir. Binanın yapım aşaması dışında yaşadığımız binalara da sismik izolatörler uygulanabilir. İlk olarak kolonlar hidrolik krikolar yardımıyla askıya alınmalı ve ardından sismik izolatör yapılmalıdır. Yapıda uygun görülen kata, kolonlara veya betonarme perdelere yerleştirilen sistemler, deprem ile yapı arasındaki direkt teması kesiyor. Yurt dışından ithal edilen izolatörlerin fiyatı yaklaşık 6 bin dolardır. Ancak bu fiyat, binadaki kolon sayısı, zemin özellikleri ve fay hattında yer alıp almamasına göre değişebiliyor. Asıl amacı depremin şiddetini azaltmak olan sismik izolatörler, iç ve dış mekanlarda araç, gereç, makine, mobilya gibi eşyaların düşmesi ve devrilmesini engelliyor ve bu sebeple oluşacak can ve mal kayıplarının önüne geçiyor. Binaya stabilizasyon sağlıyor ve sismik enerjiyi dağıtıyor.
Çeşitli araştırmalar sismik izolasyonların deprem kuvvetini 3 kata kadar azalttığını göstermektedir. Deprem engellenemez fakat depremin yıkıcı etkileri doğru müdahale ile engellenebilir. T-COD Mimarlık olarak Ülkemizde meydana gelen deprem felaketinin bir daha yaşanmamasını diliyoruz.
Geçmiş olsun Türkiye’m…
