DEKONSTRÜKTİVİZMİN ÖNCÜ UYGULAMACILARINDAN: FRANK OWEN GEHRY
Bugün T-COD Mimarlık olarak sizlere Dekonstrüktivist mimar ve tasarımcı Frank Owen Gehry’den bahsetmek istiyoruz. Sanatsal mimari üslubuyla dikkatleri çeken yaşayan en önemli mimarlardan olan Frank Gehry’nin hayatı ve eserlerine gelin birlikte göz atalım.
FRANK OWEN GEHRY KİMDİR?
Gerçek ismi Ephraim Goldberg olan Frank Owen Gehry 1929 yılında Toronto’da doğmuştur. Eğitimini 1949-1951 yılları arasında University of Southern California ve 1956-1957 yılları arasında Harvard Üniversitesi’nde tamamlamıştır. 1962 yılında da kendi mimarlık ofisi olan Frank Gehry & Assoc’i kurmuştur. 1947’den itibaren Los Angeles, Kaliforniya’da yaşamaktadır.
FRANK GEHRY MİMARİ ANLAYIŞI
Mimaride Dekonstrüktivizmin öncü uygulamacılarından biri olan Frank Gehry yaşayan en önemli mimarlardan sayılmaktadır. En popüler çağdaş Amerikan mimarları arasında gösterilen Frank Gehry, fark edilir formları yenilikçi bir tarzda kullanmıştır. Erken dönem yapıtlarında her zaman temel aldığı şehir olan Los Angeles’ın hızlı gelişmesi ve yapaylığından esinlenmiştir. Yapıtlarında klasik temalar ve şiddetli Modernizm’den beslenen seçkin bir üslup kullanmıştır. Eserleriyle o kadar ün kazanmıştır ki dünyanın çeşitli şehirleri turizmi teşvik etmek için Frank Gehry’e sipariş vermektedir. Eğrisel formlarla dekonstrüktivist çizgisini birleştiren belirgin eserlere imza atmıştır. 1989 yılında ‘’Monica Place’’ tasarımı ile Pritzker Mimarlık Ödülü’nün sahibi olmuştur. 1999 yılında da American Institute of Architects Altıın Madalyası’nı almıştır. Aynı zamanda mimarlığın yanı sıra mobilya tasarımıyla da uğraşmış, enli, ahşap şeritleri bükerek oluşturduğu sandalyelerle tanınmıştır.
FRANK GEHRY MİMARİ ESERLERİ
Frank Gehry’nin mimarlık çizgisi ticari bir pratik olmaktan çıkıp, sanatsal olarak yönlenen bir atölye çalışmasına kaymıştır. Dans Eden Ev (Prag, Çek Cumhuriyeti), Vitra Tasarım Müzesi (Weil am Rhein, Almanya), Guggenheim Müzesi (Bilbao, İspanya) eserlerinden bazılarıdır.
VİTRA TASARIM MÜZESİ (WEIL AM RHEIN, ALMANYA, 1987-1989)
Turist olarak oldukça ilgi çeken bu yapı Frank Gehry tasarımıdır. Özel bir müze olan Vitra Tasarım Müzesi, Vitra Mobilyaları CEO’su Rolf Fehlbaum tarafından bağımsız bir hayır kuruluşu olarak 1989 yılında kurulmuştur. 2 katta toplam 8000 m2 alana yayılmakta ve bir dizi basit kutuların karmaşık bir kompozisyon içinde ele alınmasından oluşmaktadır. Yapımında sadece beyaz sıva ve titanyum-çinko alaşımı bir madde kullanılmıştır. Yapı karmaşık biçimsel anlayışıyla dikkat çekiyor.
DANS EDEN EV (PRAG, ÇEK CUMHURİYETİ, 1992-1996)
Hırvat ve Çek kökenli bir mimar olan Vlado Milunic ve Frank Gehry işbirliğiyle boş olan ve nehir kıyısında yer alan bir alanda tasarlanmıştır. Görsel açıdan bir odak noktası olacak biçimde tasarlanmış olan bu iki kuleden biri silindir ve masif, diğeriyse ince, uzun ve camdır. Cam kulenin cephesi, çelik taşıyıcılara sahip çift katmanlı camdan oluşmaktadır. Formu sebebiyle popüler kültür haline gelen yapı, Fred Astaire ve Ginger Rogers’a adandığı ve dans eden iki partneri sembolize ettiği için Fred and Ginger olarak da adlandırılmaktadır.
GUGGENHEIM MÜZESİ (BILBAO, İSPANYA, 1991-1997)
11.000 m2 alana yayılan yapı, 1997 yılında tamamlanmıştır. Gehry’nin tasarladığı son dönem projeleri arasında en dikkat çekici olanlardan biridir. Kağıda benzer şekilde yapılan müze duvarları kıvrımlı biçimdedir. 20. Yüzyıl çağdaş sanata odaklanmış müzenin yıllık konuk sayısı 1 milyon civarındadır.
SUNA KIRAÇ KÜLTÜR MERKEZİ (İSTANBUL)
Frank Gehry’nin Türkiye’deki ilk ve tek projesi olması açısından büyük bir önem taşıyan proje, 2010 yılında bitirilmesi hedeflense de hayata geçirilmemiştir.
